Każdego dnia setki rodzin podejmuje decyzje o zakupie okien. Zadanie niełatwe. Na naszym rynku funkcjonuje 2,5 tys. podmiotów działających w sferze produkcji i dystrybucji okien.
Badania ankietowe, przeprowadzone na tym rynku, wskazują, że w przypadku okien wybór dostawcy czy producenta jest w 85% oparty na:
-
cenie oferowanego towaru,
-
opinii znajomych,
-
reklamie,
-
modzie na daną konstrukcję.
Te kryteria nie należą do czysto merytorycznych. Warto więc nabywcy poddać inne, bardziej związane z rzeczywistą użytkową wartością okna. Przecież musi ono spełniać wiele bardzo istotnych parametrów. Do podstawowych należy zaliczyć:
- izolacyjność cieplną,
- izolacyjność akustyczną,
- infiltrację i wentylację,
- naturalne oświetlenie pomieszczeń,
- trwałość i stabilność.
Okna drewniane - podstawowymi materiałami do ich produkcji są drewna sosnowe, świerkowe, modrzewiowe, dębowe lub egzotyczne meranti. Elementy skrzydeł i ościeżnic są sklejone z trzech warstw drewna litego lub łączonego na długości, co pozwala na uniezależnienie się od anatomicznych wad drewna i zapewnia stabilność wymiarów. Nowoczesne technologie produkcji zapewniają dużą gładkość powierzchni i zaokrąglenie krawędzi (soft). Różne jest wykończenie powierzchni: surowa lub malowana - podkładowo albo ostatecznie: farbami kryjącymi, lakierami bezbarwnymi bądź barwnymi transparentnymi, czyli zmieniającymi kolor drewna, ale zachowującymi jego naturalny rysunek.
Okna PCW - produktem wyjściowym są sztangi różnego rodzaju profili z wysokoudarowego PCW, wykonanych w tłoczniach. Mają one budowę komorową (od trzech do sześciu i nawet więcej komór). Zapewnia to uzyskanie lepszych parametrów izolacyjności cieplnej i zwiększa ich sztywność. Wewnątrz profili PCW są osadzone kształtowniki stalowe, zapewniające odpowiednią wytrzymałość i sztywność ram. Cechy, charakteryzujące poszczególne konstrukcje okien, są podane w tabeli.
Materiał |
Podstawowe zalety |
Podstawowe wady |
Drewno |
|
|
PCW |
|
|
Aluminium |
|
|
Kompozyt |
|
|
Jednostkowe ceny okien drewnianych są, ze względu na ceny surowca podstawowego i pracochłonność produkcji, o ok. 20-30% wyższe niż ceny okien PCW. To pierwszy element, który należy uwzględnić decydując się na zakup okien. Gdy został już dokonany wybór konstrukcji i sposobu wykończenia (koloru) okien, należy przystąpić do zweryfikowania ich parametrów technicznych. Handlowiec lub bezpośrednio producent powinien podać dokument, który jest podstawą produkcji. Możliwe są następujące przypadki:
- Norma Europejska,
- Polska Norma,
- Aprobata Techniczna,
- Dokumentacja indywidualna.
W wypadku okien produkowanych na podstawie Aprobaty Technicznej, nabywca jest upoważniony, by sprawdzić (i powinien to zrobić) prawo producenta do korzystania z niej i aktualność tej Aprobaty.
Współczynnik przenikania ciepła U - podstawowym parametrem technicznym, który należy sprawdzić przed zamówieniem okien, jest współczynnik przenikania ciepła dla całego okna (U). Producent jest zobowiązany obliczyć i podać na Karcie Wyrobu ten parametr dla całego okna, a nie tylko dla szyby, jak to się powszechnie spotyka (np. U 1,1; U1,0). Dla przyszłego użytkownika okien przecież ważna jest izolacyjność całego okna, a nie tylko szyby w jej strefie środkowej, co określają współczynniki wyżej przytoczone. W tym miejscu należy dodać, że na początku roku 2007 wchodzi w życie Ustawa o systemie energetycznej oceny budynków. Wymusi ona dokładne określenie izolacyjności cieplnej każdego elementu ściany budynku (np. okna). Jeżeli oferent okien uchyla się od określenia tego parametru lub piętrzy inne trudności z tym związane, klient ma pełne prawo zrezygnować z takiej oferty. Dla rozważanych konstrukcji, tj. okien drewnianych i z PCW, wskaźnik przenikania ciepła (U) powinien się kształtować w granicach 1,3-2,0 W/m2K, zależnie od rodzaju materiału głównego oraz wielkości okna (udziału powierzchni przeszklonej do całkowitej). Ogólnie okna z drewna mają izolacyjność cieplną lepszą niż okna z PCW.
Izolacyjność akustyczna Rw - następnym parametrem technicznym, który powinien być określony dla okna, jest jego izolacyjność akustyczna - klasa akustyczna. Parametr ten charakteryzuje zdolność okna do tłumienia dźwięków pochodzących z zewnątrz. Izolacyjność ta jest określona wskaźnikiem ważonym Rw podawanym w decybelach (dB), w którym uwzględniono specyfikę odbioru dźwięków przez ucho ludzkie. W praktyce możemy się spotkać ze wskaźnikiem Rw 25-40dB.
Zaleca się następujące relacje między poziomem hałasu, a izolacyjnością okien:
- poziom hałasu do 60 dBA Rw 25 dB,
- poziom hałasu do 61-65 dBA Rw 30 dB,
- poziom hałasu do 65-70 dBA Rw 35 dB,
- poziom hałasu > 70 dBA Rw 40 dB.
Na izolacyjność akustyczną okna mają wpływ:
- grubość i rodzaj szyb,
- szerokość komory międzyszybowej,
- rodzaj gazu wypełniającego komorę międzyszybową,
- szczeliny w oknie zastosowane w celu uzyskania prawidłowej infiltracji powietrza.
Szczelność - kolejnym punktem do sprawdzenia jest, czy okno zostało wykonane jako szczelne, czy rozszczelnione. Do pierwszego powinny być dołączone instrukcja rozszczelnienia oraz informacja, że takie okno może być zastosowane wyłącznie w pomieszczeniach z nawiewną wentylacją mechaniczną. Okno nie może być absolutnie szczelne; powinno zapewniać przepuszczanie określonej ilości powietrza, w celu wentylowania pomieszczeń mieszkalnych. Współczynnik infiltracji powietrza a dla pomieszczeń z wentylacją grawitacyjną powinien się mieścić między 0,5 i 1,0. Dla zapewnienia właściwej wentylacji bez udziału użytkownika zaleca się montowanie w oknach nawiewników automatycznych. W praktyce wystarczy jeden nawiewnik w pomieszczeniu - koniecznie w kuchni i łazience.
Szyby - największy udział powierzchniowy w oknie ma szyba. Powszechnie stosuje się szyby jednokomorowe, składające się z dwu szyb płaskich grubości 4 mm, połączonych ramką szerokości 16 mm. W przestrzeni międzyszybowej jest zamknięty gaz - szlachetny (argon, krypton, ksenon) - lub osuszone powietrze. Zwiększa to cieplną i akustyczną izolacyjność szyby. Wewnętrzna szyba zestawu jest pokryta powłoką niskoemisyjną (tlenki metali), co zwiększa pochłanianie (absorpcję) ciepła z promieniowania słonecznego oraz ogranicza straty ciepła z pomieszczeń mieszkalnych. Pod względem cieplnym słabym punktem takiej budowy szyby jest ramka z aluminium, powszechnie stosowana do połączenia szyb na ich obwodzie. Obecnie oferuje się już szyby z tzw. ramką ciepłą, z kompozytów polimerowych lub cienkiej stali. O taką wersję szyb zespolonych będzie zwykle zabiegał nabywca.
Okucia okienne, stosowane przez zdecydowaną większość producentów, są bardzo dobrej jakości. Wybór klienta zatem ograniczy się zwykle do zapewnienia podstawowych funkcji rozwieranie i uchylanie skrzydeł.
Znakowanie
Okno, jako wyrób budowlany, powinno być właściwie oznakowane i zaopatrzone w informacje wymagane Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 11 sierpnia 2004 roku w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz.U. Nr 198/2004, poz. 2041). Obok pokazana jest przykładowa Karta Wyrobu dla oznakowania okna. Zgodnie z ww. Rozporządzeniem obowiązkowo należy zamieścić informacje w pozycji 1-4 oraz znak budowlany. Pozostałe informacje są dobrowolne.
Oprócz parametrów technicznych, producent jest zobowiązany dołączyć:
- instrukcję wbudowania,
- instrukcję konserwacji i regulacji,
- instrukcję bezpiecznego użytkowania.
Gwarancja - Większość producentów udziela gwarancji na swoje wyroby. Jest to świadczenie dobrowolne. Niemniej, przyjmując proponowane warunki gwarancji, nabywca powinien się zapoznać z ich szczegółowymi postanowieniami. W praktyce warunki są często sformułowane tak, że gwarant nie odpowiada za nic, natomiast wiele obowiązków przerzuca na użytkownika. Klienta należy poinformować, że ma ustawowo zapewnioną 24-miesięczną odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności z umową (dawna rękojmia), na podstawie Ustawy z 27 lipca 2002 roku o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141/2002 poz. 1176).
Reasumując: przy wyborze nabywca koniecznie powinien sprawdzić:
- czy producent określił wszystkie parametry techniczne i umieścił je na etykiecie (karcie wyrobu) lub innych dokumentach dołączonych do okna,
- czy dołączył wszystkie instrukcje wymagane przepisami prawa,
- jakie oferuje świadczenia dodatkowe w postaci warunków gwarancji,
- czy zapewnia instalowanie wyrobu według najnowszych technik montażu,
- czy uwzględnił dodatkowe wymagania klienta, dotyczące np. montażu nawiewnika, specjalnego wykonania szyby itd.
Okno jako element ściany zewnętrznej budynku musi służyć przez dziesiątki lat, i jednocześnie musi
spełniać wiele istotnych funkcji. Jeżeli potencjalny nabywca nie czuje się pewny co do własnych umiejętności zweryfikowania parametrów okna, najlepiej jest skorzystać z pomocy doradcy technicznego.
Zdzisław Maliszewski
Zobacz także:
- Ściągawka pomocna przy zakupie "Okien z klasą"
- Jak świadomie wybrać okno
- Okno ważne parametry
- Okna dachowe
- Okna drewniane
- Ogrody zimowe
- Szyby zespolone
- Gwarancja, a niezgodność z umową